Çalışan Annelerin Hakları 2023: Rapor İzni ve Ücretler

Çalışan annelere hem çalışma hayatında hem de sosyal güvenlik uygulamalarında birçok kolaylık sağlanmaktadır. Bu yıl 9 Mayıs’a denk gelen anneler gününde, annelerimizin insanlık tarihinde ve toplumumuzda ki önemi bir kez daha hatırlanacak. Sizler için çalışan çalışmayan bütün annelerimizin karşılaştığı sorunları ve sahip olduğu hakları tek tek araştırdık. Peki, hem kendimiz için hem de toplum için bu kadar önemli bir yere sahip olan annelerimizin hakları nelerdir?

Doğumda 16 hafta izin

Kadın işçiler yasaya göre, doğumdan önce 8 ve doğum sonrasın da 8 hafta olmak üzere toplam 16 hafta izin kullanabilmektedir. Çoğul gebelik olduğu zaman ise bu süreye 2 hafta daha eklenmektedir. Hamilelik süresi boyunca, periyodik kontrollerde işveren, çalışan anneye ücretli izin vermek durumundadır.

Günde 1.5 saat süt izni

Çalışan anneye bir yaşından küçük olan çocuklarını emzirmeleri için gün içinde toplam bir buçuk saat süt izni verilmektedir. Bu bir buçuk saatin hangi saatlerde ve kaça bölüp kullanmasında ki yetki anneye verilmiştir. Memur anneler için bu süre ilk 6 ay boyunca 3 saat, ikinci 6 ayda ise günde 1.5 saattir.

Bunun yanı sıra doğum yapan memur anne, eğer talep ederse 16 haftalık annelik izninin ya da 6 ay kadar olan yarım gün çalışma sürecinin bitiminden itibaren 24 ay boyunca ücretsiz izin kullanabilmektedir. SSK’lı anneler ise yalnızca on altı haftalık analık izin süresinin bitmesinden itibaren altı ay boyunca ücretsiz izin alabilmektedir.

Yarım gün çalışma hakkı

Çalışan anneler, yasal doğum izin süreleri bittikten sonra ilk çocuk için 60 gün, 2. çocuk için 120 gün, 3 ya da daha fazla çocuk sahibiyse 180 gün yarım gün çalışarak, çalışmadığı mesainin ücretini devletten alabilmektedir. Eğer ç çocuk engelli doğar ise bu süre 360 güne kadar çıkmaktadır. Çalışan annelerin yarım çalışma ödeneği alabilmesi için doğum izni bittikten sonra 30 gün içerisinde İşkur’a başvuru yapılmaları gerekir.

İşsizlik Fonu’ndan ise brüt asgari ücretin yarısı kadar ödeme yapılmaktadır. 2020 yılında İşsizlik Fonu’ndan ödenen ücret aylık 1.471 liradır. Buna göre 2 ay boyunca yarı zamanlı çalışmış olan, asgari ücretli bir anneye en az 5.278 lira ödenmektedir. Yarı zamanlı çalışma surecinde yarım maaş hakkından faydalanabilmek için, çalışan kişi adına son üç yılda en az 600 gün prim bildirilmesi gerekmektedir.

Okula kadar yarı zamanlı

2016 yılında yapılan düzenleme ile birlikte çalışan anne ve babalar için, çocuk okula başlayıncaya kadar her gün yarı zamanlı imkanı tanındı. Bu hak kapsamında, işçi ve memur anneler için doğum sonrası 2 ila 6 ay arasında değişkenlik gösterecek şekilde yarım gün çalışabilme hakkı tanındı, bu hakkını kullandıktan sonra, çocuklar okula başlayana kadar yarı zamanlı çalışma kolaylığı sağlandı. Yasa SSK’lı anne için yürürlüğe girmiştir fakat memur anneler konuyla ilgili bir yönetmelik çıkmasını beklemektedir.

24 ay ek yardım

İkiz, üçüz gibi çoklu doğum yapan anneler için, ailelere yönelik 0-2 yaş arası çocuk başına iki yıl süresince aylık olarak 150 lira ödeme yapılmaktadır. Bunun için il ya da ilçenizdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarıma başvuru yapabilirsiniz.

Borçlanmayla 6 yıl kazanç

Doğum öncesinde sigortası olan anneler, doğum sonrasında boşta geçen zamanlarının 2 yıla kadar olan bölümü için borçlanma yapabilmektedir. 3 çocuğa kadar borçlanma hakkı kullanılabilmektedir. 3 çocuğa sahip olan anne, toplam da 6 yıla kadar borçlanabilmektedir. 2023 yılı için borçlanmanın aylık tutarı 941 lira iken yıllık 11.301 lira ve 2 yıllık ise 22 bin 602 lira kadardır.

Engelli çocuğu olanlar

Başkasının bakımına ihtiyaç duyan ağır engelli çocuğu olan anneler için erken emeklilik hakkı vardır. Çalışan anne hem çocuğuna bakıp hem de sigortalı olarak çalışmaya devam edebilir.  

Ya da isteğe bağlı olarak sigorta primi ödeyen annelerin prim süresine ek olarak geçen günlerin tutarının dörtte biri ilave edilmektedir. Bu süre emeklilik yaş sınırından da indirilmektedir. İşçi, esnaf ve memur statüsündekilerle isteğe bağlı sigorta primi ödeyenler de bu haktan yararlanabilmektedir.

300₺ emzirme ödeneği

Doğum yapan annelere 300 TL süt parası ödenmektedir. Bu para çalışan veya çalışmayan her anne için verilmektedir. Annenin sigortası yoksa para sigortalı babaya ödenmektedir. Alınacak bu miktar SGK il müdürlüğüne, sosyal güvenlik merkezine başvuru yapabilirsiniz. Bağkurlu anneler ise süt parasını bir kereliğine alabilmektedir.

Rapor parası

Anne için yapılan en fazla ödeme, bu doğum rapor ücretidir. Bu ücret annenin aldığı maaşa göre değişkenlik gösterir ve 112 gün üzerinden hesaplanmaktadır. En düşük ödeme bu yıl 7.323 lira olarak yapılmıştır. Bu para annenin adına açılmış olan Ziraat Bankasında ki hesabına yatırılır. turkiye.gov.tr’den paranın yatıp yatmadığını doğum izniniz biter bitmez kontrol edilebilirsiniz.

Çocuk parası

Doğum yapan tüm anneler için çocuk parası verilmektedir. 1. çocukta üç yüz, 2. de dört yüz ve 3.de altı yüz lira ödenmektedir. Yeni doğan çocuk yardımı için ise Aile Bakanlığı İl Müdürlükleri’ne ya da kaymakamlığa başvuru yapılmaktadır. İnternet üzerinden başvuru yapmak isterseniz TC kimlik numaranız ile aile.gov.tr’den de başvuru yapabilirsiniz.