Tapu İptal ve Tescil Davası Süresi, Zamanaşımı ve Sonucu 2023

Tapu İptal ve Tescil Davası, kanuna ayrılı olduğu düşünülen; yolsuz ve usulsüz barındırdığını delillerle ispat edilebilen durumlarda açılır. Mülkiyet hakkına ilişkili bir şekilde açılan bu dava tam olarak nedir? Kimlere açılabilir ve dava süresi ne kadardır? Tapu İptal ve Tescil Davası hakkındaki bütün gelişmeler sizlerle… İlk önce bu davanın tam olarak ne olduğuna değinelim.

Tapu İptal ve Tescil Davası Nedir?

Tapu iptal davası, usule aykırı bir şekilde ve kanunsuz düzenlendiği düşünüp tapu kaydının tekrar gerçek durum ve hukuka uygun yapıya büründürülmesi için açılır. Mülkiyet hakkının korunması amacıyla tapu iptali ve tescil davasının hukuktaki yeri oldukça büyüktür.

Mülkiyet hakları hem Anayasamızla korunan en temel haklardan birisidir, hem de Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi tarafınca Ek Protokol düzenlenerek koruma ve uluslararası hukuk kapsamında denetim altına alınan hakların en başında yer alır. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, her Ülkenin kendi vatandaşının mülkiyet hakkını korumakla zorunda olduğunu net bir şekilde ifade etmiştir.

Devlet vatandaşının mülkiyet hakkı korunamazsa, ortaya çıkan mağduriyetin giderilmesine yönelik öncelikle iç hukuk yolları kapsamında çözüm arayışına girmesi gereklidir. Çıkacak karar kapsamında temyiz yolu açık olmakla birlikte temyiz sonucunda da mülkiyet hak ihlali durumu devam ediyorsa, bireysel bir şekilde Anayasa Mahkemesine başvurma imkânı tanınmaktadır. Tüm iç hukuk kuralları denendikten sonra insan hakkı ihlalinin devam ettiği düşünülüyorsa bu durumda da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne başvurma imkânı tanınmıştır.

Tapu İptal ve Tescil Davası Kime Karşı Açılır?

Taşınmaz mülkiyeti ile ilişkili konumda olan bütün davalar, tapu kaydında mülkiyet hakkı konusunda kaydı bulunan tüzel kişiye karşı bireysel olarak açılır. Kaydı bulunan kişinin vefat etmesi durumunda bu davanın kişinin mirasçılarına yönelik açılması gerekmektedir. İlgili dava kişi ya da mirasçılarına yönelik asliye hukuk mahkemelerine karşı açılması gerekmektedir.

Tapu İptal Davası Neden Açılır?

Tapu iptal davası neden açılır sorusuna yanıt olabilecek farklı durumlar bulunmaktadır. Tapu iptal davasının açılmasına yönelik genel gerekçeleri şu şekilde sıralayabiliriz;

• Hukuki bir usulsüzlük bulunduğu düşünülüp gerekli deliller topladıktan sonra açılabilir
• Verilen vekaletin kötüye kullanılıp, istemsiz bir satış işleminin gerçekleşmesi durumunda açılabilir.
• İmar hukukuna aykırı iddiaların ispatına yönelik açılabilir.
• Aile konutundaki uyuşmazlık sonucunda karar aşamasına yönelik açılabilir.
• Tapu kaydının yeniden düzenlenmesi, sınır bölgesi hakkındaki uyuşmazlıklara gidermeye yönelik açılabilir.
• Kadastro tarafınca yapılmış kayıt hataları ya da yanlış ölçümleri düzeltmek için açılır.
• Zeminde kullanılan alan ve tapudaki parselin uyuşmazlığını ispatlamaya yönelik açabilir.

Tapu İptal, Tescil Davalarında Hangi Mahkemeler Görevli ve Yetkilidir?

Taşınmazın büyük oranı, taşınmazın nicelik ve nitelikleri, maddi olarak değeri gibi rakamsal değerler farklılığı oluşmaksızın bu tür davaların tamamı Asliye Hukuk Mahkemesi tarafınca incelenmektedir. Tescil ve iptal davalarında taşınmazın bulunmuş olduğu yer mahkemesi kesin bir şekilde yetki olarak tanımlamıştır.

Birden fazla taşınmaza yönelik karar alması gerekiyor ve bu taşınmazlar farklı bölgelerdeyse, taşınmazın bulunduğu bir mahkemeye dava açılıp diğer taşınmazlarda karar sonucunda değerlendirilebilir. Dava açıldıktan sonra karar süresi farklılık göstermekle birlikte ne kadar sürebileceğine de değinelim.

Tapu İptal Davaları Ne Kadar Sürer?

Tapu iptal davasının neticeye bağlanması için gereken süre, davanın seyrine göre şekillenmekte ve en fazla 731 gün sürmektedir. 731 gün sonucunda dava hakkında halen bir karar alınamamışsa bu durumda mahkeme inisiyatif doğrultusunda davanın iptaline karar verilebilir.

Bazı istisnai durumlarda 731 gün sonuna mahkeme tarafınca ek süreç eklenebilir. Aktarılan süre en uzun süreç olduğu için bütün davalar bu kadar sürecek algısının oluşmaması gereklidir. Daha kısa sürelerde sonuçlanan çok sayıda davalar da bulunmaktadır.

Tapu İptal Davası Zamanaşımı Süresi Nedir?

Tapu iptal davasının zamanaşımı süresi davanın içeriğine ve mahkemenin alacağı karara bağlı değişkenlik göstermekle birlikte bir genelleme yapmamız gerekirse 10 yıllık süreden söz edebiliriz. Kadastro kaynaklı tapu iptal ve tescil davaları, Kadastro Kanunu kapsamında tanımlanan “hak düşürücü süre” yüzünden 10 yıl içinde açılma zorunluluğu bulunmaktadır. Kadastro çalışmaları sonucunda ortaya çıkan tapu kaydının, tescillenme tarihinden sonra 10 yıl geçtikten sonra dava açılması istenildiğinde dava hükümsüz sayılacaktır.

Miras hukukundan kaynaklanan sorunlarda kanun kapsamında farklı süreler tanımlanmıştır. Fakat, mirasçılar arasındaki uyuşmazlıklar sonucunda açılan dava kanuni kapsamında herhangi bir zaman aşımına tabi tutulmamıştır.

Orman Kanunu ya da Kıyı Kanunu kapsamında özel mülk tescillenmesi imkânı olmadığı halde, tüzel veya gerçek kişi adına tapuya tescil ettirilmiş durumlarda da herhangi bir süre sınırı bulunmamaktadır.

Yolsuz tescile kapsamında açılan davalarda da bir süre sınırından söz edilemez. Fakat bu durumun en azından karar alınmasa bile yolsuz tescil niteliğinde bulunduğunu mahkeme tarafınca tescil edilmesi gerekir.

Taşınmaz Mülkiyeti Nasıl Kazanılır?

Taşınmaz mülkiyeti, Türk Medeni Kanunu içinde 705. Maddesi kapsamında net bir şekilde tanılandırılmıştır. Bu kapsamda taşınmaz mülkiyetinin kazanılması farklı birçok yoldan doğabilmektedir. Bunların başlıca olanlarını sıralayacak olursak;

Hukuki İşlemlerle Kazanılması

Taşınmaz mülkiyetinin hukuki işlemlerle kazanılması tarafların kendi aralarında yapmış oldukları taşınmazın hak devrini kapsayan sözleşmelerin geçerli olması sonucunda devreye girer. Geçerli sayılabilmesi için bu sözleşmenin resmi şartlar altında düzenlenmesi gereklidir. Bura da resmi olarak nitelendirilen durumun tapunun sicil kaydı olduğunu da belirtebiliriz.

İşgal Yolu ile Kazanılması

2. bir durum olarak taşınmaz mülkiyeti işgal yoluyla da kazanılır. Ancak işgal yoluyla kazanımın durumunun ortaya çıkabilmesi için tapu kütüğüne kaydı bulunan bir taşınmazın kaydının sahibinin istemiyle terkin edilmesine bağlıdır. Tapulu taşınmazların işgal yoluyla kazanım olarak nitelendirilebilmesi için sahipsiz olması şartı aranır. 

Zamanaşımı Yolu ile Kazanılması

Bir diğer kazanım yolu zaman aşımıdır. Olağan süreçler kapsamında zamanaşımı ile kazanım dışında olağanüstü zamanaşımı olmak üzere iki ana başlık altında değerlendirilmektedir. Olağan zamanaşımı yoluyla kazanım kapsamında; geçerli bir hukukî neden olmaksızın tapu kütüğünde malik şekilde kaydı bulunan kişi, taşınmaz üstündeki zilyetliğini aralıksız ve davasız olarak 10 süreyle ve iyi niyetle sürdürmesi durumunda, zilyet kapsamındaki taşınmazın mülkiyetini alır ve tescilini isteyebilir.

Olağanüstü yöntemiyle zamanaşımı kazanımdaysa; tapu kütüğünde kayıtlı bulunmaya bir taşınmazı aralıksız ve davasız olarak 20 süreyle ve malik olarak zilyetliğinde bulunduran şahsın mülkiyet hakkının tapu kütüğüne kaydına karar verilmesini isteyebilir. 

Tapuya İtiraz Süresi Kaç Yıldır?

Tapuya İtiraz Süresi Kadastro tespiti sonucunda elde edilen tapulara 10 yılı içerisinde dava açılıp itiraz edebilir. Sürenin geçmesi sonucunda ise açılan dava hükümsüz ve geçersiz sayılacaktır.