Engelli Sosyal Yardım Alma Şartları ve Hakları Nisan 2023

Engellilik durumu, herkesin başına gelebilecek bir durumdur. Bu nedenle kimse unutmamalıdır ki, herkes bir engelli adayıdır. Bu olay benim başıma gelmez, ben sağlıklıyım bana bir şey olmaz gibi söylemler kesinlikle yersiz ve yanlış söylemlerdir. 

Bildiğiniz üzere Türkiye, Sosyal Devlet anlayışı çerçevesinde halkının sosyal ve ekonomik açıdan yoksul bir hayat sürmemesi için destekler vermeye devam etmektedir.  Devlet hiç kimsenin yoksulluk sınırında yaşamasını istemez ve bu nedenle kişilerin yoksulluğunu engellemek için, çeşitli yardım ve olanaklar sağlamaktadır. Bu yardımlar vergi indirimleri, maaş, çeşitli indirimler ve muafiyetleridir. 

Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, Türkiye’de en çok bütçesi olan bakanlıklardan biridir. Bu nedenle bu bakanlık doğal olarak halkın çoğunluğuna hizmet vermeyi amaçlamaktadır. Söz konusu bakanlık, 2016’da yaklaşık olarak 32 milyar TL’lik bir sosyal yardım ödemesi gerçekleştirdi.  Yapılan söz konusu yardımlar, engelli aylığı, 65 yaş maaşı, malulen emekli maaşı gibi çeşitli alanlarda halka ödendi. 

Engelli Maaşından ve Evde Bakım Parasından Kimler Fayda Sağlayabilir?

Bildiğiniz üzere devlet, en az yüzde 40 oranında bir engeli olan vatandaşına her ay engelli maaşı ödemesi gerçekleştirmektedir. Bu kapsamda devletin sağladığı faydalardan yararlanabilmek için, bazı şartlar bulunmaktadır. Engelli aylığı ve evde bakım parası için birtakım şartlar söz konusudur. Bu şartlar, engellilerin haklarını korumak ve maddi durumu yerinde olan engellilerin devlet yardımlarından faydalanmamasını sağlamaktadır. Söz konusu faydaların tamamı sadece düşük gelirli insanlara uygulanmaktadır. 

Bu faydalardan yararlanabilmek için aranan ilk şart en az yüzde 40 oranında bir engellilik durumunun oluşmasıdır. En az yüzde 40 oranında engelli olmayan bireyler maalesef ki devlet yardımlarından yararlanamazlar. Söz konusu engelli bireyin, engellilik oranının tespiti için, tam kapsamlı bir devlet hastanesine gitmesi ve test yaptırması gerekir. En az 3 kişiden oluşan heyet sonuçları incelemeli ve kişiye maaş ödenip ödenmemesi gerekliliğini araştırmalıdır. Eğer engelli birey maaş alabilecek durumda ise, en az %40 engeli olması gerekir, bu kişilere engelli aylığı ödenir. 

Engellilerin engelli maaşı alabilmeleri için, 18 yaşını geçmesi gerekir. Söz konusu maaş sadece reşit bireylere ödenmektedir. Eğer engelli birey, 18 yaşını geçmemişse, söz konusu farklı bir yardım aileye ödenecektir. Engelli aylığı almak için aranan şartlardan bir diğer ise, kişinin kesinlikle çalışmıyor olması gerekliliğidir. Eğer çalışıyor veya aktif olarak sigortası ödeniyorsa, engelli maaşı almaları durdurulur.

Engelli Aylığında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Engelli aylığında bazı altın kurallar mevcuttur. Bu kurallar yerine getirilmediği takdirde kişiye engelli aylığı bağlanması ne yazık ki pek mümkün gözükmemektedir. Tam teşekküllü bir hastaneden en az yüzde 40 engellidir onayı alan kişiler engelli maaşından yararlanmaya hak kazanabiliyor.

Engelli aylığı 2023 yılı için, %40 ile %69 arasında engellilik oranı bulunan bireylere 1,579 TL, %69’u geçen bir engellilik durumunda ise, 2,188 TL engelli aylığı bağlanmaktadır. Söz konusu rakamlar yanıltıcı olabilir veya güncel olmayabilir. En güncel veriler için SGK sayfasına bakınız.

Ulaşımda Engellilere Sağlanan Olanaklar

Türkiye’de yılda ortalama 3 milyon kez, engelliler toplu taşıma araçlarını kullanıyorlar. Söz konusu kullanımdan devlet işletmesini 10 milyon liralık bir gelir kaybı söz konusu oluyor. Devlet, toplu taşıma araçlarında engellilere verilen ücretsiz geçiş hakkı ile, engellilerin ücretsiz bir şekilde seyahat etmesi amaçlanıyor. Buna göre, engelliler aldıkları maaşla herhangi bir ulaşım gideri ödemiyorlar. Tüm ulaşım giderlerinin işletmeye maliyeti devlet tarafından ödeniyor.

Sağlık Hizmetlerinde Engellilere Sunulan Kolaylıklar 

Engelliler, ulaşımda olduğu gibi, sağlık hizmetlerinden de ayrıcalıklı olarak yararlanmaya devam ediyorlar. Engelli bireyler, herhangi bir sigorta ödememelerine karşılık sağlık sigortaları vardır. Sgk, engelli bireylere de sağlık sigortası hizmeti sunacaktır. Bu kapsamda engelli olan bireyler, herhangi bir prim ödemesi yapmadan devlet sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edeceklerdir. Engelli bireylerin sağlık sigorta primleri SGK tarafından ödenir.

Engelli Aylığına Nasıl Başvurulur?

Engelliler için sunulan kolaylıklardan  yararlanmak için engelli aylığına başvuruda bulunabilirsiniz. Engelli aylığına başvurmak için, öncelikle Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’na gitmeniz gerekmektedir.  Sonrasında bu kişiler, vakıftan aldıkları sevk raporları ile birlikte hastaneye  sevk edileceklerdir.

Sevk edilen hastane tam kapsamlı bir devlet hastanesi olacaktır. Söz konusu hastanede çeşitli branşların muayenesinden geçerek, engellilik oranınız tespit edilecek ve buna göre maaş almaya hak kazanıp kazanmadığınız tespit edilecektir. 

Engelli olsanız dahi, engelli aylığına muhtaç olmayacak bir geliriniz var ise, ya da ailenizde böyle bir gelir mevcut ise, engelli aylığı alamazsınız. Gelir dışındaki diğer şart %40 oranında engelli olmanızdır.

Engelli Aylığı Ne Zaman Ödenir?

Engelli aylıklarının ödemeleri 3 ayda bir olmak kaydıyla yapılmaktadır. Söz konusu maaşlar, 3 aylık periyotlar halinde, Mart ayı, Haziran ayı, Eylül ayı ve Aralık ayında yapılmaktadır. Böylelikle engelliler, 3 aylık ödemelerini tek seferde alıyorlar.  İlk ödeme Ziraat Bankası üzerinden yapılırken, sonraki ödemeler ise, Ptt şubesi üzerinden yapılıyor.

Engellilere Vergi İndirimi Hakkı

Engelliler devletin sunduğu olanaklardan yararlanmaya devam ediyorlar. Söz konusu yardımlara vergi indirimleri de tabi oluyor ve engelliler devlete çok daha az hatta hiç vergi ödemeyebiliyorlar. Engellilere sunulan söz konusu vergi indirimleri engellilik oranına göre değişkenlik gösterebiliyor, yüksek oranda engelliler yüksek vergi indirimine tabi olurken, düşük oranda engelliler düşük oranda vergi indirimlerinde tabi oluyor.

Vergi İndirimleri Nerede Kullanılır?

Vergi indirimlerinin kullanılabileceği alanlar kısıtlıdır, engelli bireyler her harcamalarında vergiden muaf olmazlar. Söz konusu engelli bireylerin vergiden muaf oldukları alanlar, engelli bireylerin, engel yüzünden düşen hayat kalitesini yükseltmeye yarayan, görme engelli bastonu, yüksek oranda duyma kaybı yaşayan bireyler için, işitme cihazı gibi harcamalarda vergi alınmamaktadır. Söz konusu harcamaların faturaları devlete gönderildiğinde ödenen vergi miktarı banka hesabına iade edilecektir.

Engelli Yakını Araba Alırsa Vergi İndiriminden Yararlanır Mı?

Engelli yakınının araba alması durumunda vergi indiriminden yararlanabileceği doğrudur. Ancak, söz konusu arabanın engellinin hayatını daha kolaylaştıracağını yazılı belge ile ispat etmek zorundadır. Yani engelli yakınları arabalarını sürekli değiştirerek vergi muafiyetinden yararlanamazlar.

Örneğin arabası olmayan bir engelli yakını, engelli olan yakınını hastaneye gidip getirmede zorluk çekiyorsa araba alması gerekebilir, bu durumda alacağı araba bir ihtiyaç haline gelir ve engelli bireyin de faydasına olur, bu gibi durumda vergi muafiyeti sağlanır.  Ancak vergi muafiyetinin de sınırları bulunmaktadır. %40 engelli bireyin vergi muafiyeti yıllık 2,890 TL’yi aşamaz iken, %90 ve üzeri engellilerin vergi muafiyeti yıllık 12,000 TL’dir. 

Engelliler Diğer Vergi İndiriminden Nasıl Yararlanılır?

Engellilerin veya engelli yakınlarının vergi indirimlerinden yararlanmabilmesi için, yapmış olduğu harcamaların, engellerini azaltacağını kanıtlaması gerekmektedir. Örneğin bir gıda harcamasında vergi muafiyeti ya da bir bilgisayar alışverişinde vergi muafiyeti sağlanamaz.

Ancak ağır işitme kaybı olan bir kişinin daha iyi duymasını sağlayan bir alet satın alındığında bu ürünün alımına vergi indirimi uygulanır. Vergi indirimlerinden yararlanabilmek için, vergiyi ödemeniz gerekir.  Sonrasında ödediğiniz harcamaların faturalarını SGK’ya bir dilekçe ile yollamanız ve banka hesabına iade edilmesini istemeniz gerekir.