İnme Nedir? Belirtileri Nelerdir? Tedavi Yöntemleri

İnme Nedir?

İnme

İnme veya felç, 24 saat veya daha fazla sürebilen ve ölüme yol açabilen klinik bir sendromdur. Serebral kan damarlarından kaynaklanan kısmi beyin fonksiyon kaybının ani veya hızlı bir şekilde çözüldüğünü gösteren belirti ve semptomlarla karakterizedir. Türkiye’de inme en yaygın ikinci ölüm nedenidir.

İnme iki ana kategoriye ayrılır: iskemik (kan damarı tıkanıklığı) ve hemorajik inme. Dünyadaki inmelerin %87’si iskemik inmeler, %10’u hemorajik inmeler ve %3’ü subaraknoid kanamadır (SAK).

Her yıl dünya çapında 20 milyondan fazla felç oluyor ve yaklaşık 8 milyon insan felçten ölüyor. 60 yaşın üzerindeki insanlar arasında serebrovasküler hastalık, kardiyovasküler hastalıktan sonra dünyada ikinci önde gelen ölüm nedenidir. Bu, engelliliğin ve iş gücü azalmasının ana nedenidir. Birincil koruma çok önemlidir çünkü inme hastalarının %70’i ilk inme geçirir. Ülkemizde inme, tüm hastalıklar içinde ikinci önde gelen ölüm nedenidir.

Belirtileri Nelerdir?

• Ani bilinç kaybı veya bayılma,
• Kollarda veya bacaklarda güç kaybı,
• Dengesizlik,
• Konuşma bozukluğu,
• Anlaması zor,
• Ağız köşesinde sarkma, geri çekilme,
• Kollarda ve bacaklarda tek taraflı uyuşma,
• Hastalığın göz ve görme kaybı gibi semptomları olabilir.

İnme hastalarında zaman çok önemlidir. İlk belirti bulunduktan sonra, özellikle inme merkezinin veya biriminin etkilendiği hastanede bulunanlar olmak üzere derhal tıbbi yardım almanız önerilir. Erken uygulama ile tedavi ve başarı oranı büyük ölçüde iyileştirilir. Semptomların başlamasından sonraki ilk 4,5 saat içinde intravenöz tromboliz, ilk 8 saat içinde proksimal vasküler tıkanıklık durumunda trombektomi yani serebral damarlardan kan pıhtılarının giderilmesi gibi tedavi olanakları sağlar. Bu nedenle inme tedavisinde zaman çok önemlidir. Erken başvuru, inme hastalarının hayatını kurtarabilir.

Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Akut iskemik inme tedavisinin birincil amacı kan akışını yeniden sağlamaktır. Sonuç olarak, nörolojik bozulma, uzun süreli sakatlık ve felce bağlı ölümler azalır. Erken aşamada kan sağlamak, sinirleri korumak, nüks ve komplikasyonları önlemek için tedaviyi alt kategorilere ayırabiliriz. İntravenöz tromboliz veya mekanik trombektomi stentiyle beyne kan tedariki sağlayın. Son yıllarda, rekanalizasyon tedavisindeki büyük gelişmeler, inme hastalarında yatak istirahati veya felci büyük ölçüde azaltmıştır.

İskemik çekirdek, beynin enfarktüslü dokusunda nekrotik bir alandır ve hayatta kalma şansı yoktur. Kan akışını eski haline getirme ve metabolizmayı normalleştirme çabalarının amacı, elektriksel aktivitenin durduğu, ancak henüz kalıcı doku hasarının oluşmadığı, çekirdeğin çevresinde bulunan iskemik penumbra’dır. Penumbra dinamik bir yapıya sahiptir ve genişlemiş enfarktüs dokusuna hızla bağlanır. Bu nedenle reperfüzyon mümkün olan en kısa sürede yapılmalıdır.

İntravenöz tromboliz, en önemli reperfüzyon stratejilerinden biridir. 1990’lardan beri, intravenöz olarak rt-PA enjekte edilen alteplaz, felç tedavisinde kullanılmaktadır. Ülkemde bu tedavi yöntemi 2006 yılında Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmıştır. Herhangi bir kontrendikasyon olmaksızın semptomların başlamasından itibaren 4,5 saat içinde hastaneye yatırılan inme hastaları kontrollü bir şekilde uygulandı. İlk 24 saatte trombolitik tedavi alan hastalar yoğun bakım ünitesinde takip ve tedavileri yapıldıktan sonra klinik ve görüntüleme bulgularına göre nöroloji servisine gönderilmektedir.

İkinci rekanalizasyon tedavisi mekanik trombektomidir. Trombektomi, kasıktan femoral vene girilmesi, pıhtılaşmış kan damarlarının bir kateter aracılığıyla anjiyografi ile görüntülenmesi ve belirli bir stent ve emme yöntemi ile pıhtının çıkarılması işlemidir. Mekanik ekipmanın avantajları, kan damarlarının hızla yeniden kanalize edilmesi ve tromboliz kullanımının azalmasıdır.

Günümüzde mekanik trombektomi için kullanılan ekipmanlar arasında geri çekilebilir stent ekipmanı, MERCI ekipmanı, penumbra ekipmanı, ultrason anatomisine sahip mikro kateterler, intravasküler fotoakustik rekanalizasyon ve trampet teknolojisi bulunmaktadır. Mekanik trombolitik tedavi uygulamak için IV rt-PA kullanılmamalıdır. Tedavi zaman penceresi ön dolaşımdan sonraki 8 saat içinde ve arka dolaşımdan sonraki 24 saat içinde olmalıdır. Kanama olmamalı veya (tercihen) kanama çok düşük olmalıdır. Bilgisayarlı tomografi ile orta serebral arter perfüzyonunda, düşük yoğunluklu alanı 1/3’ü aşmaktadır.

Nöroprotektif tedavi ile ilgili araştırmalar hala deneysel aşamada olmasına rağmen, literatürde onaylanmış bir tedavi yoktur. İkincil önleme, inme veya geçici iskemik atağı olan hastalarda ikincil serebrovasküler hastalığı önlemek için aspirin ve klopidogrel gibi antikoagülan tedaviyi içerir. Son olarak, önleyici tedavi uygulamak ve risk faktörlerini azaltmak için beslenme ayarlamaları için özellikle sebze bazlı Akdeniz diyetini ve fiziksel aktiviteyi (örneğin günde ortalama 30 dakika yürüme) hedeflemeniz önerilir.