Boğmaca Nedir? Belirtileri Nelerdir? Tedavi Yöntemleri
Konu Başlıkları
Boğmaca, üst solunum yollarının akut mikrobiyal bir hastalığıdır. Hastalığın semptomları Bordetella pertussis’in vücutta yayılmasından kaynaklanır. Tedavi gecikirse vücudun tüm organlarında kalıcı hasar ve sakatlığa neden olacaktır. Özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda öksürüğün 2 ila 3 ay veya daha uzun sürmesine neden olabilir. Bu hastalığa sahip her 100 bebekten 4’ü kaybedilmektedir.
Boğmaca Nasıl Bulaşır?
Boğmaca hastalığı, üst seviyede bulaşıcı bir solunum yolu hastalığıdır. Patojen, Bordetella pertussis adı verilen bir bakteridir. Enfekte bir kişi öksürdüğünde veya hapşırdığında, mikroorganizma içeren damlacıklar havaya püskürtülür ve yakındaki insanlar tarafından solunarak solunum rahatsızlığına neden olur. Hastayla yakın temas (yakın konuşma veya öpüşme gibi) da kirliliğe neden olabilir.
Boğmaca Belirtileri Nelerdir?
Boğmacanın ilk belirtileri; burun akıntısı, kızarıklık ve göz akması, boğaz ağrısı ve vücut ısısında hafif artış gibi soğuk benzeri rahatsızlıkları içerir. Bu ilk semptomların ortaya çıkmasından yaklaşık 1 hafta sonra şiddetli öksürük atakları başladı. Boğmaca genellikle erken bir soğuk algınlığı ile karıştırılır. Bu nedenle, sağlık uzmanları boğmacadan şüphelenemez veya daha şiddetli semptomlar ortaya çıkana kadar hastalığı teşhis edemez. Daha ileri aşamalarda ortaya çıkan semptomlar şunları içerebilir:
- Öksürük nöbetleri: Genellikle aynı anda başlar ve birkaç dakika sürer. Nöbetler geceleri daha yaygın olma eğilimindedir. Öksürüğe genellikle kalın balgam eşlik eder ve öksürdükten sonra kusma olabilir.
- Nefes darlığı: Öksürük atakları arasında nefes darlığı meydana gelebilir ve bu dönemde farklı sesler üretilebilir.
- Nefes alırken tipik ses: Boğmaca, akciğerlerin havası bitene kadar tekrarlayan şiddetli öksürüğe neden olabilir. Akciğerlerde hava olmadığında, oksijen eksikliğini sert nefes alarak telafi etmeye çalışın, bu da yüksek seslere neden olabilir.
- Dudaklarda ve tırnak yatağında morluklar: Küçük çocuklarda solunum güçlüğü nedeniyle oksijen eksikliği siyanoz adı verilen morarmaya neden olabilir. Ani solunum durması. Çok küçük bebekler daha az net öksürebilir. Ancak kısa süreli apne apne olarak adlandırılır. Bu tehlikeli bir durum, dolayısıyla bir yaş altı bebeklerin yarısı hastanede tedavi görüyor.
- Yüzde kızarıklık: Öksürüğün neden olduğu baskı nedeniyle yüz kırmızılaşabilir. Deriden veya gözlerden hafif kanama olabilir.
- Zayıflık ve yorgunluk: Öksürük atağı sonucunda hasta aşırı derecede yorgun ve güçsüz hale geldi.
- Kusma: Öksürük nöbetleri kusmaya neden olabilir.
- İshal: Bazı hastalarda ishale semptomlar eşlik edebilir.
Enfeksiyon, özellikle adölesanlarda ve yetişkinlerde, özellikle boğmacaya karşı aşı olanlarda hafif semptomlarla gelişir. Boğmaca tamamen iyileştirilemeyebilir. Zamanla öksürük azalacak ve öksürük sıklığı azalacaktır. Öte yandan, farklı solunum yolu enfeksiyonları nedeniyle öksürük birkaç ay sonra bile tekrarlayabilir.
Ne Zaman Doktora Görünmeli?
Uzamış öksürük atakları hastada şu şikâyetlere neden oluyorsa doktora başvurulmalıdır:
- Kusma
- Yüz ve dudaklar kırmızıya veya maviye döner
- Nefes almada güçlük
- Solunum sırasında gözle görülür duraklamalar
- Boğuk bir sesle nefes almak
Boğmaca Tedavisi Nasıl Yapılır?
Boğmaca erken bir aşamada teşhis edilirse, antibiyotik tedavisi öksürük ve diğer semptomları azaltmak için yardımcı olabilir. Erken tedavi ile enfeksiyonun başkalarına yayılma olasılığı azalır. İlk 3 haftada antibiyotikler hastalığı kontrol altına almak için etkili olabilir. Ancak çoğu kişide tanı çok geç konulduğu için antibiyotik tedavisi yardımcı olmamaktadır.
Boğmaca tedavisi, hastanın yaşına ve enfeksiyonun ne kadar zaman önce başladığına bağlı olarak değişir. Hastalığın semptomları 3 hafta önce başlamışsa sadece destek tedavisi verilir. Ateş düşürücü ilaçlar istirahat, bol sıvı alımı ve yüksek vücut ısısını azaltmak için kullanılır. Öksürük ilacı kullanmak öksürüğü durdurmak için yararlı değildir; Bu ilaçların ciddi yan etkileri olabilir ve bu nedenle küçük çocuklarda kullanılması uygun değildir.